4. SINIF FEN BİLİMLERİ DEFTER İÇİN NOTLAR:

 

YER KABUĞUNUN YAPISI

1.Yer Kabuğunda Neler Var?

           A)Kayaç: Yapısını mineral ve madenlerin oluşturduğu tabakadır. Çok sayıda mineral birleşerek kayaçları oluşturur.

           Kayaçların parlaklıklarının , matlıklarının, sertliklerinin, yumuşaklıklarının,renklerinin farklı olmasının sebebi yapısındaki minerallerdir. Günümüzde kayaçlar:

1-   İnşaat malzemesi

2-   Eşya yapımı

3-   Heykel yapımı

4-   Yol yapımı

5-   Takı yapımında kullanılır.

      -Kayaçlar nasıl parçalanır?

1-   Bitki kökleri kayalardaki çatlakları genişleterek,

2-   Yağan yağmur kayalardaki yumuşak kısımları çözerek

3-   Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı kayaların ufalanıp parçalanmasına neden olur.

4-   Kayalardaki çatlakların arasına dolan su, soğuk havalarda donarak kayaların parçalanmasına sebep olur.

5-   Rüzgarların sürüklediği toz parçaları kayaların yüzeyini aşındırır.

      Kayaçların parçalanmasıyla kaya, taş, çakıl ve kum oluşur. Yani büyükten küçüğe,

KAYAÇ – KAYA – TAŞ – ÇAKIL - KUM

Mineral: Kayaçların yapısını oluşturan çok küçük taneciklere denir.

Maden: Ekonomik değeri olan kayaçlara denir. Demir, bakır, krom,bor, altın, mermer, linyit, taş kömürü ve gümüş gibi maddeler ülkemizde bol miktarda çıkarılmaktadır.

B)Fosil

Üzerinde yaşadığımız kayaç tabakasında pek çok bitki ve hayvan kalıntısı vardır. Bu kalıntılar milyonlarca yıl önceki canlılara aittir. Bu canlıların taşlaşmış olan kalıntıları fosil olarak adlandırılır.

 

Fosiller nasıl oluşur?

 

Ölen her canlı fosil oluşturmaz. Ölen canlının hava ile teması kesilmesi gerekir. Üstünün kum, kil ve toprak örtüsüyle kapanması gerekir. Böylece canlı çürümez ve milyonlarca yıl bozulmadan kalabilir. Zamanla sertleşir ve kayaç halini alır. Fosiller sadece kayaçlarda olmaz; buz kütlesi içinde veya bitki kabuklarında da olabilir.

Not: Fosil bilimine paleontoloji denir. Fosil bilimi ile ilgilenen kişilere de paleontolog denir.